ผูกอาฆาตไว้ คาดโทษไว้ เชื่อแน่ว่าจะเป็นไปตามที่คาดหมายไว้ ประมาทหน้าว่าไม่มีทางจะเอาดีได้
ประเภทสำนวน
"เอาปูนหมายหัว" จัดว่าเป็น สำนวนไทย เพราะว่า เป็นสำนวนที่ไม่สามารถเข้าใจความหมายได้จากการแปลตรงตัว และต้องตีความเป็นนัยพิเศษ ไม่ใช่คำสอนโดยตรง (สุภาษิต) หรือคำเปรียบเทียบที่มีความหมายแฝง (คำพังเพย)
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้เกิดจากพิธีกรรมในอดีตที่มีการใช้ปูนขาวทาหรือเขียนลงบนศีรษะของคนที่ถูกเลือกให้เป็นเหยื่อสังเวย หรือคนที่ถูกหมายไว้ว่าจะฆ่าหรือทำร้าย จึงกลายเป็นสำนวนที่หมายถึงการที่ผู้มีอำนาจหรือผู้กระทำได้เล็งเป้าหมายไว้แล้วว่าจะจัดการกับใครเป็นพิเศษ
ตัวอย่างการใช้สำนวน "เอาปูนหมายหัว" ในประโยค
- ข้าราชการคนนั้นถูกอดีตผู้บังคับบัญชาเอาปูนหมายหัวไว้ พอมีการปรับเปลี่ยนตำแหน่งก็ถูกย้ายไปอยู่หน่วยงานชายขอบทันที
- นาย ก. ชอบวิจารณ์นโยบายของรัฐบาลบ่อยๆ ระวังจะถูกเอาปูนหมายหัวนะ
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
