ประเภทสำนวน
"หัวราน้ำ" จัดว่าเป็น สำนวนไทย เพราะว่า คำว่า 'หัวราน้ำ' เป็นวลีเฉพาะที่ไม่สามารถแปลความหมายตรงตัวได้ ต้องเข้าใจความหมายเฉพาะในภาษาไทย ซึ่งไม่ได้มีลักษณะเป็นคำสอนโดยตรง (สุภาษิต) หรือการเปรียบเทียบที่ต้องตีความ (คำพังเพย)
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มาจากคำว่า 'ราน้ำ' ซึ่งเป็นแนวหรือรางที่น้ำไหลผ่าน โดย 'หัวราน้ำ' หมายถึงจุดเริ่มต้นของทางน้ำไหล สำนวนนี้จึงใช้เปรียบเทียบถึงต้นเหตุหรือแหล่งกำเนิดของเรื่องราวหรือเหตุการณ์ต่างๆ มักใช้เพื่อบ่งชี้ถึงจุดเริ่มต้นที่ทำให้เกิดเรื่องราวหรือปัญหาต่างๆ ตามมา
ตัวอย่างการใช้สำนวน "หัวราน้ำ" ในประโยค
- ตำรวจต้องสืบให้ถึงหัวราน้ำของแก๊งค้ายาเสพติดนี้ให้ได้
- ถ้าไม่จัดการที่หัวราน้ำของปัญหา ก็จะไม่มีวันแก้ไขได้อย่างยั่งยืน
- การจะแก้ปัญหาการทุจริตต้องค้นหาหัวราน้ำว่าเริ่มมาจากแหล่งไหน
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
