ทั้งขึ้นทั้งล่อง

ประเภทสำนวน

"ทั้งขึ้นทั้งล่อง" จัดว่าเป็น สำนวนไทย เพราะว่า เป็นวลีที่ต้องตีความเฉพาะ ไม่สามารถเข้าใจความหมายได้จากการแปลตรงตัว ไม่มีลักษณะเป็นคำสอน (สุภาษิต) หรือเปรียบเปรยที่ต้องตีความต่อ (คำพังเพย)

ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง

สำนวนนี้มีที่มาจากการเดินทางในแม่น้ำลำคลอง โดย 'ขึ้น' หมายถึงการเดินทางทวนน้ำ และ 'ล่อง' หมายถึงการเดินทางตามน้ำ สำนวนนี้หมายถึงทำทั้งสองทาง ทำทั้งสองด้าน หรือทำทั้งดีและไม่ดี ไม่แน่นอน ทำตามผลประโยชน์ของตน โดยมักใช้ในเชิงไม่ดีนัก กล่าวถึงคนที่ทำตัวไม่มีหลักการแน่นอน พร้อมเปลี่ยนไปตามสถานการณ์

ตัวอย่างการใช้สำนวน "ทั้งขึ้นทั้งล่อง" ในประโยค

• นักการเมืองบางคนเป็นคนทั้งขึ้นทั้งล่อง เข้าข้างฝ่ายใดก็ได้ที่เอื้อประโยชน์ให้ตนเอง
• ระวังคบคนที่ทั้งขึ้นทั้งล่อง วันนี้เป็นมิตร พรุ่งนี้อาจเป็นศัตรูก็ได้
• การทำธุรกิจแบบทั้งขึ้นทั้งล่อง ไม่มีจริยธรรมที่ชัดเจน ทำให้ลูกค้าขาดความเชื่อมั่นในระยะยาว

สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย

สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน

สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา

คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี