เอาใจใส่ดูแลทั้งในเวลามีทุกข์และมีสุข เช่น จะหวังอะไรให้เขามาดูดำดูดีกับคนอย่างเรา, (มักใช้ในความปฏิเสธ) เช่น เขาไม่ดูดำดูดีเด็กคนนี้เลย.
ประเภทสำนวน
"ไม่ดูดำดูดี" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นถ้อยคำเปรียบเปรยพฤติกรรมของคนที่ไม่พิจารณาให้รอบคอบก่อนตัดสินใจทำสิ่งใด ต้องมีการตีความเพื่อให้เข้าใจความหมายที่แท้จริง ไม่ใช่ความหมายตรงตัว
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มาจากการเปรียบเทียบกับการที่คนไม่สนใจพิจารณาให้ถี่ถ้วนว่าสิ่งนั้นดีหรือไม่ดี เหมาะสมหรือไม่เหมาะสม ก่อนที่จะตัดสินใจทำลงไป ซึ่ง 'ดำ' และ 'ดี' ในที่นี้เป็นสัญลักษณ์แทนลักษณะที่ไม่ดีและดี เป็นการกระทำของผู้ที่ขาดวิจารณญาณในการไตร่ตรอง
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ไม่ดูดำดูดี" ในประโยค
- เขาลงทุนหุ้นตัวนี้ทั้ง ๆ ที่ไม่ได้ศึกษาข้อมูลให้ดีก่อน ไม่ดูดำดูดีเลย สุดท้ายก็ขาดทุนย่อยยับ
- ถ้าจะแต่งงานกันทั้งที ก็ควรศึกษานิสัยใจคอกันให้ดีก่อน อย่าไม่ดูดำดูดี เดี๋ยวจะต้องมาเสียใจทีหลัง
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี