ประเภทสำนวน
"ฤกษ์พานาที" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความที่เปรียบเปรยเกี่ยวกับเวลาและโอกาส มีความหมายเชิงเปรียบเทียบที่ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่คำที่มีความหมายพิเศษที่แปลตรงตัวไม่ได้เหมือนสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้มีที่มาจากความเชื่อเรื่องฤกษ์ยามในวัฒนธรรมไทย คำว่า 'ฤกษ์' หมายถึงช่วงเวลาที่เหมาะสม ส่วน 'นาที' คือเวลาที่เกิดขึ้นจริง สำนวนนี้จึงสื่อถึงความสัมพันธ์ระหว่างโอกาสที่เหมาะสม (ฤกษ์) กับเวลาที่เกิดขึ้นจริง (นาที) เป็นการเปรียบเปรยว่าเมื่อถึงเวลาที่เหมาะสมแล้ว โอกาสดีก็จะเกิดขึ้น
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ฤกษ์พานาที" ในประโยค
- พวกเราเตรียมตัวมาเป็นปีแล้ว ถ้าฤกษ์พานาที คงได้รับโอกาสดีๆ ในเร็วๆ นี้
- ทั้งๆ ที่ยื่นใบสมัครพร้อมกัน แต่เธอได้รับการติดต่อกลับก่อน นี่คงเป็นเพราะฤกษ์พานาทีของเธอมาถึงแล้ว
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
