ทำนาบนหลังคน

ประเภทสำนวน

"ทำนาบนหลังคน" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความเปรียบเทียบที่ต้องตีความความหมายแฝง โดยเปรียบเทียบการกระทำที่เอาเปรียบผู้อื่นอย่างไม่ยุติธรรม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่วลีที่มีความหมายพิเศษแบบสำนวนไทย

ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง

สำนวนนี้เปรียบเทียบการทำนา ซึ่งเป็นการเพาะปลูกเพื่อหาผลประโยชน์ บนหลังคน ซึ่งหมายถึงการเอาเปรียบแรงงานหรือความเหนื่อยยากของผู้อื่น เป็นการดำเนินกิจการหรือหาผลประโยชน์โดยอาศัยความเดือดร้อนหรือเอาเปรียบผู้อื่นอย่างไม่เป็นธรรม เปรียบเสมือนการใช้แรงงานคนมาเป็นที่เพาะปลูกเพื่อหาประโยชน์ใส่ตน

ตัวอย่างการใช้สำนวน "ทำนาบนหลังคน" ในประโยค

• นายทุนที่จ้างคนงานทำงานหนักแต่ให้ค่าแรงน้อยนิด นั่นแหละคือการทำนาบนหลังคน
• ธุรกิจที่แอบอ้างความเดือดร้อนของชาวบ้านเพื่อระดมทุน แต่กลับนำเงินไปใช้ส่วนตัว เป็นการทำนาบนหลังคนที่น่ารังเกียจ
• ผู้จัดการคนนั้นชอบเอาผลงานของลูกน้องไปอวดอ้างเป็นของตนเอง ชัดเจนว่าเขากำลังทำนาบนหลังคน

สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย

สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน

สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา

คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี