ประเภทสำนวน
"ตกเบ็ด" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นถ้อยคำที่มีลักษณะเปรียบเทียบเพื่อให้เข้าใจความหมายเป็นนัย มีความหมายแฝงที่ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ได้เป็นคำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่วลีเฉพาะที่แปลตรงตัวไม่ได้เหมือนสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้เปรียบเทียบกับการตกเบ็ดที่ต้องใช้เหยื่อล่อปลา ซึ่งในทางความหมายแฝงหมายถึงการพูดจาล่อหลอกให้อีกฝ่ายเผยความจริงหรือข้อมูลที่ซ่อนอยู่ออกมา คล้ายกับการที่คนตกปลาใช้เหยื่อล่อให้ปลามากินเบ็ด
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ตกเบ็ด" ในประโยค
- นักสืบใช้วิธีตกเบ็ดด้วยการพูดหลอกว่ารู้เรื่องทั้งหมดแล้ว ทำให้ผู้ต้องสงสัยหลงกลสารภาพออกมาเอง
- เธอเก่งมากในการตกเบ็ดคู่สนทนา จนทำให้อีกฝ่ายเผลอเล่าความลับที่ไม่ควรพูดออกมา
- พ่อแม่บางคนใช้วิธีตกเบ็ดเพื่อล่วงความจริงจากลูก แทนที่จะถามตรงๆ ว่าทำผิดหรือเปล่า
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
