ทำสิ่งที่ยังไม่สมควรแก่วัยหรือยังไม่ถึงเวลา
ทำสิ่งที่ยังไม่สมควรแก่วัยหรือยังไม่ถึงเวลา (มักหมายถึงการลักลอบได้เสียกันก่อนแต่งงาน)
ใช้เป็นคำสอนหรือเตือนสติว่า อย่าชิงสุกก่อนห่าม
ประเภทสำนวน
"ชิงสุกก่อนห่าม" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นการเปรียบเปรยพฤติกรรมมนุษย์ที่ทำอะไรเร็วเกินไปจนนำไปสู่ผลเสีย ไม่ใช่คำสอนโดยตรงแบบสุภาษิต และมีความหมายที่ต้องตีความเพิ่มเติม โดยใช้การเปรียบเทียบกับการเก็บผลไม้
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้มีที่มาจากการเก็บเกี่ยวผลไม้ 'สุก' หมายถึงผลไม้ที่สุกเต็มที่แล้ว ส่วน 'ห่าม' หมายถึงผลไม้ที่ยังไม่สุกเต็มที่ หรือกำลังจะสุก การ 'ชิงสุก' ก็คือพยายามให้ผลไม้สุกเร็วกว่าธรรมชาติ เปรียบเหมือนการทำอะไรก่อนถึงเวลาอันควร ซึ่งผลที่ได้มักจะไม่ดีเท่าการรอให้ถึงเวลาที่เหมาะสม
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ชิงสุกก่อนห่าม" ในประโยค
- เธอน่าจะเรียนจบให้เรียบร้อยก่อนค่อยแต่งงาน ไม่ใช่ชิงสุกก่อนห่ามแบบนี้ แล้วตอนนี้ทั้งเรียนทั้งดูแลครอบครัวก็แย่ทั้งสองอย่าง
- พวกวัยรุ่นสมัยนี้มักมีความสัมพันธ์ทางเพศกันตั้งแต่อายุยังน้อย เป็นการชิงสุกก่อนห่ามที่อาจนำไปสู่ปัญหาท้องไม่พร้อม
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"ชิงสุกก่อนห่าม" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความเปรียบเทียบที่มีความหมายเชิงเตือนสติ มีลักษณะเปรียบเปรยพฤติกรรมการทำสิ่งต่างๆ ก่อนถึงเวลาอันควร ต้องตีความเพิ่มเติมและไม่ได้สอนโดยตรงอย่างสุภาษิต
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
คำพังเพยนี้มีที่มาจากการเก็บผลไม้ที่ยังไม่สุกงอมเต็มที่มาบริโภค ซึ่งจะได้ผลไม้ที่ไม่หวานฉ่ำ หรือมีคุณภาพไม่ดี 'สุก' หมายถึงผลไม้ที่สุกงอมแล้ว ส่วน 'ห่าม' หมายถึงผลไม้ที่ยังไม่สุกเต็มที่ เปรียบเปรยถึงการรีบร้อนทำอะไรก่อนถึงเวลาอันควร โดยเฉพาะมักใช้กับเรื่องความสัมพันธ์ทางเพศก่อนวัยอันควร หรือก่อนแต่งงาน
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ชิงสุกก่อนห่าม" ในประโยค
- วัยรุ่นสมัยนี้มักจะชิงสุกก่อนห่าม ไม่รอให้เรียนจบมีงานทำก่อนแล้วค่อยแต่งงานมีครอบครัว
- พ่อแม่ควรสอนลูกให้เข้าใจถึงผลเสียของการชิงสุกก่อนห่าม เพราะอาจทำให้อนาคตต้องสะดุด
- โครงการนี้ยังไม่พร้อม แต่ผู้บริหารชิงสุกก่อนห่ามเปิดตัวไปแล้ว ทำให้พบปัญหามากมายในภายหลัง
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ผู้แนะนำคำศัพท์
แนะนำคำนี้โดย Golfy
